Historia przewodnictwa tatrzańskiego w Polsce 2/4 – XIX/XX wiek

Uroczy i interesujący region Tatr na poważnie odkryty został dopiero w drugiej połowie XIX wieku i początkach XX stulecia. Wobec pojawiania się coraz większej ilości przewodników zaczęły powstawać formalne listy i spisy osób, które oferują bezpieczne zwiedzanie gór. Połączenie nazwisk z miejscami ułatwiało poszukiwania przewodnika na wybranym interesującym daną osobę terenie.

Druga połowa XIX wieku

Aż do roku 1873 nie było żadnych formalnych przepisów regulujących kwestie przewodników. W tym roku bowiem Węgierskie Towarzystwo Karpackie działające po południowej stronie Tatr zajęło się stworzeniem odpowiednich zasad. Dwa lata później podobną pracę wykonało Towarzystwo Tatrzańskie na północy. W wydanym przez Zarząd Głowny „Pamiętniku Tatrzańskim” znalazł się spis przewodników wraz z przypisanymi do nich miejscami oraz cennikiem. Wśród „przewodników pierwszorzędnych” znaleźli się Jędrzej Wala starszy i młodszy, Maciej Sieczka, Szymon Tatar oraz Wojciech Roj. Lista drugorzędnych objęła aż siedem nazwisk, a trzeciorzędnych – sześć. Bujny rozwój ruchu turystycznego spowodował, że do wybuchu I wojny światowej liczba zatwierdzonych przez towarzystwo przewodników wyniosła aż pięćdziesiąt osiem osób. Część spośród nich, jak Klemens Bachleda, Jan Bachleda Tajber i Jakub Gąsienica Wawrytko starszy oraz Wojciech Tylka Suleja i Jędrzej Marusarz Jarząbek odegrało znaczącą rolę w zdobywaniu Tatr. Rok 1900 przyniósł powołanie komisji ds. Przewodnictwa, w której znaleźli się przedstawiciel Towarzystwa Tatrzańskiego oraz siedmiu pierwszorzędnych przewodników.

Początki XX wieku

Pierwsze dekady ubiegłego stulecia, do wybuchu wojny światowej to okres, kiedy nie było zasadniczego szkolenia przewodników górskich, za wyjątkiem jednej wycieczki na południe gór w roku 1903. Funkcję szkolenia kandydatów pełniły wówczas wyprawy z taternikami w roli „tragarzy”. Od 1909 roku kandydaci uczestniczyli we wspólnych wyprawach z ratownikami TOPR. Od 1907 roku zaczęły się odbywać kursy narciarskie. Wraz z początkiem roku 1909 wszedł w życie nowy regulamin wymagający potwierdzenia uprawnień przewodnickich w Nowym Targu. Dzięki temu Towarzystwo Tatrzańskie uzyskało pewną kontrolę nad osobami uważającymi się za ratowników.